Een friettent in de Veluwe viert dit jaar haar 80-jarige bestaan volgens dit artikel. De huidige eigenaresse geeft echter aan dat het al iets langer zou kunnen zijn, maar dat ze dat niet precies weet. Tegenwoordig heet de tent Lowieke, maar in de geschiedenis zijn verbouwingen (van kot tot snackcorner) en naamsveranderingen meerdere keren voorgekomen. Dus oud betekend niet per se ambachtelijk of oorspronkelijk.

Friet bestaat overigens al langer in Nederland (volgens Wikipedia): namelijk al sinds 1905 toen de eerste frietkar op de kermis van Bergen op Zoom verscheen, en met de kermis mee ging reizen.

Desalniettemin is 80 een mooie leeftijd voor een friettent, wel een beetje schande dat zo'n oude tent nog niet is toegevoegd. Dus als iemand in de buurt van Vierhouten is...

Kinderen houden van friet, dat is algemeen bekend. Friet is dus één van de onderwerpen waar kinderprogramma's op televisie makkelijk mee kunnen scoren. Speciaal voor de lezer van dit blog heb ik er twee uitgezocht.

Een snelle, hippe versie met drie humoristische (waarvan één Utopische) onderbrekingen werd gemaakt door Het Klokhuis. Een korter, doch educatief minstens zo verantwoord filmpje maakte School TV.

Een kanttekening is wel op z'n plaats. Beide filmpjes beschrijven het machinale proces van diepvriesfriet. Er wordt de kinderen niet geleerd dat je friet ook vers kan maken en dat die, mits goed gebakken, eigenlijk nog wel lekkerder is. Een gemiste kans. Overigens voor 'échte' (Belgische) frietpuristen en complottheoretici zit er nog wel meer propaganda in, maar daar kan ik me dan weer niet zo druk om maken.

Afgelopen maand zijn enkele van onze leden op friettocht geweest in zowel Engeland, Duitsland én België. Hierbij hun bevindingen:

1. Engeland
Van Brighton (zuidkust) tot Cambridge (boven Londen).

Diehard frieteters kunnen hun hart ophalen aan de zuidkust: daar is het normaal om met friet te ontbijten (bij je pastei of met bacon en worst etc.), wat in Nederland alleen kan als je lang uitslaapt. Minpuntje is dat je beter dronken kan zijn als je dit doet, want de kwaliteit van de friet is erg matig. In één snackbar was de friet "wel ok", en dat was absoluut een kwalitatief hoogtepunt.
Qua snackcultuur kunnen vegetariërs, veganisten en mensen met koemelkallergie in Engeland (zeker in Brighton) alle kanten op: er is zeer veel vegan-friendly fastfood, en overal - inclusief alle starbucksen - zijn sojavarianten van melkproducten (chocomel, roomsaus, kaas, etc.) verkrijgbaar.
Over het algemeen is Engelse friet ironisch genoeg, behoorlijk Frans - ze serveren graag dunne frietjes dus. Maar soms zijn ook meer Vlaamse frieten te vinden. In tegenstelling tot in Nederland lijken zelfgemaakte frieten van lagere kwaliteit dan de gemiddelde friet die we tegenkwamen. Ze zijn slecht (te koud en of te kort?) gebakken, waardoor de friet wat vettig en slap is en ze hebben ook veel velletjes.
Zie ook een oudere blog over Cambridge-friet.

2. Duitsland
Göttingen ligt in het zwaartepunt van Leipzig, Dortmund en Hannover, en is evenals Brighton en Cambridge een klein studentenstadje. Friettenten waren er niet zo veel, broodjes- en pizzazaken waren wat meer aanwezig. Uiteindelijk wist onze friettist een Pizza - Donerzaak te herkennen als ook-friettent. Satésaus kenden ze helaas niet, dus de friet vrede zat er niet in, ze hadden gelukkig wel mayo, ketchup, etc. Ook typerend voor friet eten in onze buurlanden, was dat de friet ongeveer helemaal achteraan op de kaart stond.
Wat charmant is aan friet uit Duitsland is de typerende paprika-zoutmix die over de friet wordt gedaan. Erg lekker, als je het mij vraagt.

3. België
Eerste paasdag bezochten onze frietisten weer een buurland, België deze keer. Gent om precies te zijn. België en Nederland verschillen eigenlijk maar weinig in frietcultuur: de friettent-dichtheid is in Nederland misschien iets hoger, en in België zijn er relatief meer frietkotten (karren) en iets meer puntzakken, maar de friet en snacks zijn erg vergelijkbaar. Frieten zijn daar over het algemeen ook niet echt dikker dan hier. Enige opvallende verschil was dat het in België blijkbaar niet gebruikelijk is snacks op een broodje te serveren, dat koste even wat moeite. Ook in het sausaanbod merk je verschil: pindasaus hoef je niet op te tellen, en veel tenten hebben alleen mayo en geen (magerdere) frietsaus op de kaart staan. Ook heb ik geen Verantwoord Frituren-kaartjes gezien, wat zou kunnen betekenen dat Belgen nog steeds ouderwets in ossewit frituren.
De friet smaakte mij in elk geval hetzelfde, waarmee België bij deze mijn favoriete friet-buurland is.

Op de Horecava (Horeca vakbeurs) afgelopen week in Amsterdam werd een nieuwe innovatie gepresenteerd, de Chipstix. Een soort rollade van aardappelschijfjes op een bamboestokje. Het werd gepresenteerd als dé snackbarinnovatie van 2009 en haalde daarmee ook de media.

Je hebt er wel een machine voor nodig, maar dan heb je ook binnen een paar seconden een lekkere en milieuvriendelijke snack. Samen met één van de 18 kruidenzoutmixen, zie ik een bijzonder smakelijk en snel hapje voor me. Ben benieuwd of het kan opwegen tegen de bite van friet en het gemak van een zak chips.

Zou dit een succes worden?

Ik ben de afgelopen dagen in Geneve (in Zwitserland) geweest, en heb als echte friettopist geprobeerd te letten op de locale frietcultuur.
Hier volgt mijn idee hierover:

Tot mijn grote spijt lijkt Geneve helemaal geen frietcultuur te hebben. In restaurants, de Mac en burger king ben ik friet tegengekomen, maar dat is dan ook echt alles. Ook in restaurants was de friet erg dun en een beetje slap/taai, en doet nogal aan friet van de Mac denken.
Er waren wel redelijk wat snackbarren en enkele doner-tentjes te vinden, maar snackbarren hadden voornamelijk allerlei soorten broodjes (met kaas en/of vlees) en brood/kaas-snacks, wat wel weer erg typerend was voor de Zwitserse cultuur, die niet voor niets bekend staat om de kaas.

Gefrituurde aardappel was echter in geen velden of wegen te bekennen, alhoewel er zelfs een hotdog (en kaasbroodjes) -zaakje was.

Helaas.