Nadat we in 2006 al een keer een sauzentest hadden gehouden, was het in het kader van ons tienjarig bestaan tijd voor een nieuwe editie. Het (internationale) testpanel bestond uit negen mensen en er waren negentien deelnemende sauzen, waarvan zeven zelfgemaakt en twaalf uit een potje.

Een sauzentest begint natuurlijk met de friet. De vorige keer waren we in een cafetaria en aten we fabrieksfriet van consistente, hoge kwaliteit; nu aten we zelfgebakken verse frites van iets wisselvalligere, doch opnieuw zeer hoge kwaliteit. De aardappels van het ras Victoria werden wel gewassen, maar niet geschild, vervolgens in reepjes gesneden, twee keer gebakken in 100% zonnebloemolie en tot slot voorzien van een beetje zout.

De voorzitter van het organisatiecomité was belast met de taak van het coderen en aanleveren van de sauzen en heeft zelf geen scores ingevuld. De negen overgebleven juryleden hebben elke saus een score gegeven en eventueel voorzien van begeleidend commentaar, al dan niet samen met een “gok” welke saus het was. Hieruit is een scoretabel gekomen waar iedereen heel erg benieuwd naar was, en die net als in 2006 een zeer verrassende uitslag kende.

19e en laatste werd de vanillevla met een 4,3. Sommige mensen vonden het eetbaar, maar met name het feit dat je iets mayonaise-achtigs denkt te zien, maar dan overvallen wordt door vanillïge zoetheid viel niet in goede aarde. Iemand zei eenvoudigweg: “vanillevla, doe maar niet”.

18e werd de biologische pompoenpittenpasta met een 4,6. Een van de duurste “sauzen” uit de test, maar de commentaren logen er niet om. De consistentie was te dik en te weinig smeuïg, de smaak was op z’n best neutraal en op z’n slechtst vies. Interessant was dat mensen niet goed konden thuisbrengen was het was en dachten aan groene pindakaas, sesampasta (tahin) of pistaches.

17e werd de citroenmayonaise met spaanse peper met een 4,7. “Whiskysaus met peper”, “te zuur” en “werkt niet”. Alleen de maker gaf de maximale score onder het commentaar “beste ooit”; hierin stond hij helaas alleen.

16e werd de honing met een 4,8. Het was moeilijk om niet te herkennen was het was, maar de meesten vonden het geen geschikte combinatie; en honing blijft natuurlijk bijenkots.

Gedeeld 14e werd de biologische veganistische mayo met een 5,2. Commentaren over de smaak waren “vlak”, “zuur”, “saai” en “lekker”; over de consistentie was het panel minder te spreken, sommigen vonden het verdacht veel op een heel ander soort “saus” lijken.

Ook gedeeld 14e met een 5,2 was de Guinness-saus. Slechts één iemand vond het echt lekker, maar de smaak is nogal bijzonder en overheersend. Een panellid omschreef het als “bier van drie dagen oud met de smaak van bloed, gatver”.

13e werd ietwat teleurstellend de Heinz tomatenketchup met een 5,6. Het jurylid dat dit “rubbish ketchup, not Heinz” noemde zal zichzelf nog eens achter zijn oren moeten krabben. De meeste mensen kwamen weinig verder dan constateren dat het ketchup was.

Gedeeld 11e werd de Euroshopper mayonaise met een 5,7. De meningen over deze kandidaat waren het meest uniform verdeeld, de conclusie was vooral dat het een gewone volvette mayonaise was, zonder opmerkelijke bijzonderheden.

Ook gedeeld 11e met een 5,7 was de Remia frietsaus. De favoriete saus van topchef Herman den Blijker werd als “standaard”, “zoet” en “saai” beoordeeld en maar door één iemand echt hoog beoordeeld.

10e werd de hummus al-tahini met een 5,8. Critici vonden de hummus “gronderig” en “droog” en de consistentie te dik. Anderen waardeerden de smaak wel (“nice, a bit like hummus”), maar vonden de combinatie met friet niet ideaal.

9e werd de Sandwichspread tomaat-bosui met een 5,9. De combinatie deed iemand aan foe yong hai denken, terwijl andere mensen de sandwichspread toch echt liever op brood eten. Toch vond niemand het echt vies op de friet.

8e werden de zachtgebakken eierdooiers met een 6,1. Deze combinatie is ontstaan om bepaalde jengelende kinderen in restaurants stil te houden, maar friet met ei kan ook best aan volwassenen geserveerd worden.

7e werd de met een 6,3 gewaardeerde Japanse kokoscurry. De meningen over deze “saus” liepen het sterkst uiteen van allemaal. De kok gaf zijn eigen curry een onvoldoende met het commentaar “vies en eet onhandig”; ook “restjes die overblijven als je nasi hebt gekookt” was niet heel lovend. Meerdere anderen vonden de kokossmaak juist lekker en interessant.

6e werd de Calvé groene pepersaus met een 6,7. “Prima, vaker eten!” en “fris en interessant” werden genoemd, hoewel het niet per se de beste pepersaus ooit hoeft te zijn.

5e werd de Poolse mayonaise van Winiary met een 6,9. Mayonaise met een “duidelijke eiïge smaak, romig en vettig”, maar ook “zacht” en “vrij neutraal”. Ook vonden meerdere mensen dat deze mayonaise en de friet elkaar goed complementeerden.

4e werd de veganistische banketbakkersroom. In 2006 scoorde een soortgelijk recept nog een 8,3 wat toen de overwinning opleverde, maar nu moest de zoete room het doen met een 7,2 wat niet genoeg was voor het podium. De smaak werd treffend omschreven als “iets te zoet, maar verrassend oké”.

De 3e plaats en de bronzen medaille was voor de Mayo Royale van Devos Lemmens die een 7,3 scoorde. Deze wat zuurdere, Belgische, mayonaise werd door vrijwel iedereen gewaardeerd en lekker gevonden. De commentaren waren kort en van het kaliber “lekkere majo”.

De 2e plaats en de zilveren medaille was voor de Indiase rode curry met een 7,4. Deze pittige curry op basis van tomaat, ui en specerijen was “lekker met aardappel”, maar overstemde de friet wel een beetje. Buiten de competitie om werd nog geprobeerd om deze curry met mayonaise tot een friet speciaal te maken en dat leverde zeer positieve reacties op.

Maar… De absolute winnaar, de 1e plaats en de gouden medaille, met een 8,0 de andere deelnemende sauzen ver achter zich latend was het Canadese frietgerecht Poutine! De combinatie van friet met jus en verse kaas had weliswaar volgens meerdere juryleden niet veel met “saus” te maken, maar werd vrijwel unaniem met een zeer hoge score beoordeeld met commentaren als “w00t meesterlijk”, “past goed bij friet” en “I love chips with gravy and cheese”. Ondanks deze overwinning was er nog het commentaar dat er aan getwijfeld werd of de gebruikte mozzarella de ideale kaassoort voor dit gerecht was.

Negentien sauzen, negen juryleden en een verrassende winnaar dus. Andere conclusies waren dat mensen de sauzen die ze zelf gemaakt of meegebracht hadden gemiddeld hogere scores gaven en dat de huisgemaakte sauzen (1e, 2e, 4e, 7e, 8e, 10e en 17e), hoger scoorden dan de fabrieksproducten.

Het grootste probleem van deze test was echter dat de sauzen zo ver uiteenliepen dat ze moeilijk te vergelijken waren. Iedereen pikte ook vrij makkelijk zijn eigen saus er uit en voor de mensen die een beetje hadden meegekregen welke sauzen er in de test zaten was het helemaal makkelijk. Als we in de toekomst, vermoedelijk in augustus 2021, een derde sauzentest gaan houden kan dat beter een (dubbel)blinde test zijn die zich puur op één type saus concentreert. Bijvoorbeeld alleen maar vijftien of twintig soorten mayonaise, waaronder Belgische, Duitse, Franse en zelfgemaakte (volgens een aantal recepten).

Dan hebben we het over 2021, maar tegen die tijd ben ik al lang naar Canada geëmigreerd!

Zoals al aangekondigd organiseren we verschillende activiteiten om het Frietopia lustrum niet ongemerkt voorbij te laten gaan. Vorige maand hadden we een succesvolle Meet&Friet in Den Bosch, en deze maand organiseren we een Sauzentest.

Bij de sauzentest zijn natuurlijk de bekende klassiekers aanwezig, maar we nodigen ook iedereen uit om zelf een saus te bedenken en mee te nemen. (Voor de verse friet zorgen wij.) Eet je zelf altijd iets geks bij de friet of heb je een creatief idee? Bij de sauzentest gaan we op zoek naar de beste nieuwe saus voor bij de friet.

Ook zal er bij de sauzentest een tipje van de sluier opgelicht worden over de nieuwe website. Schrijf dus zaterdagmiddag 23 november in je agenda. De precieze tijd en plaats moet nog worden bepaald, maar ga er maar vanuit dat het in de middag ergens in Nijmegen zal worden.

Waarom bijnamen tegenwoordig per stemming via internet bepaald worden, en niet meer organisch mogen groeien is mij onduidelijk, maar als het resultaat goed uitvalt dan vind ik alles best. Het nieuwe station van Rotterdam heeft tegenwoordig als officiële bijnaam "Station Kapsalon" en dat is grappig. Verslagen werden onder andere "De Haaienbek", "De (Grote) Muil", "De Puntzak", "De Patatzak", "Dakkie Kapstation", "De Foliebak" en "De Shoarmabak".

Overigens zou ik voor een stemming met zoveel op elkaar lijkende stemopties voor instant-runoff voting hebben gekozen, maar dat is misschien weer te ingewikkeld voor de inwoners van een havenstad.

De eerste groep Frietisten is inmiddels aangekomen in Folk Pub Terminus in 's Hertogenbosch. Voel je vrij om deze avond nog langs te komen en ons te ontmoeten! We proberen de hele speciaalbierkaart af te kruisen, want wij houden wel van speciaal. Hasta la Frietopia siempre!¿

Update: Het was gezellig en het bleef nog lang onrustig in Den Bosch, in Nijmegen en in de dorpen er tussen.

Onlangs viel bij mij thuis een folder in de bus van een cafetaria hier enigszins in de buurt. Het is voor dit stuk verder niet van belang welke zaak het betreft, want ik gebruik het slechts als voorbeeld; het 'probleem' dat ik ga aankaarten vinden we bij vrijwel alle snackbars en pizzeria's terug. Dit restaurant biedt in hun folder naast de standaardopties als friet, snacks en broodjes ook een ruime keuze aan schotels, menu's, grillgerechten, kapsalons, rijstgerechten, pasta's, Italiaanse en Turkse pizza's en nog een handjevol andere gerechten aan. In totaal meer dan tweehonderd verschillende items die op de kaart staan.

Als ik uit nieuwsgierigheid door deze uitgebreide menukaart blader, begint een deel van mijn brein overuren te maken. Zonder dat ik nou zo neurotisch ben of last heb van een obsessieve-compulsieve stoornis valt mij op dat er gewoon veel onregelmatigheden in zitten. De prijzen lijken niet gebaseerd op de kostprijs of op de bereidheid van mensen om te betalen, de prijzen lijken volstrekt willekeurig verzonnen te zijn.

In de afdeling broodjes bijvoorbeeld, is een broodje falafel even duur als een dürüm falafel, net als een broodje kipdöner even duur is als een dürüm kipdöner, maar een broodje döner is dan weer 50 cent goedkoper dan een dürüm döner. Waar komt dat verschil vandaan, uit het brood of het vlees? Verder is een broodje kipdöner een Euro duurder dan een broodje döner, maar is een lahmacun kipdöner net zo duur als een lahmacun döner. Overigens vraag je je ook af waar die goedkoopste döner dan van gemaakt wordt, welk vlees is goedkoper dan kip maar wel 100% halal? Even verderop bij de shaslickschotels valt op dat een kipshaslickschotel zonder groente een Euro goedkoper is dan de versie met groente, bij de kalfsshaslickschotels betaal je ineens €1,50 voor de toegevoegde groente. Krijg je ook meer groenten als je ander vlees bestelt?

De halve haan schotel staat twee keer op de menukaart, onder het kopje 'Schotels' voor €8,00 en onder het kopje 'Gegrild' voor €7,50; krijg je 50 cent korting op je halve haan als je die laat grillen? Bij de pizza's geldt dat bijna alle soorten €8,00 kosten, waaronder de pizza döner, de pizza kipdöner en de pizza shoarma; voor calzone geldt dat beide soorten döner €9,50 kosten terwijl ze in de calzone van het huis allebei zitten voor dezelfde prijs.

Dan de friet, daar valt meteen op dat een friet curry 20 cent duurder is dan een friet met, terwijl frietsaus en curryketchup elkaar qua inkoopprijs elkaar toch niet veel ontlopen. Kijk je naar het verschil tussen een grote en een kleine friet dan lijkt daar ook geen logica in te zitten: een friet saté is groot 30 cent duurder dan klein; een friet zonder, met, curry of joppiesaus is groot 40 cent duurder dan klein; een friet zigeunersaus of oorlog is groot 45 cent duurder dan klein; een friet knoflooksaus is groot 50 cent duurder dan klein; een friet speciaal is groot 60 cent duurder dan klein; en een grote friet stoofvlees is 90 cent duurder dan een kleine. Alleen dit laatste is dan wel redelijk begrijpelijk.

Bij de speciale frietgerechten valt mij op dat de friet super kipfrikandel €3,00 klein of €3,60 groot kost, de friet super kipcorn is €3,20 klein of €3,95 groot. Waarom wordt een kipcorn 15 cent duurder als je meer friet bestelt? Het omgekeerde is overigens aan de hand bij de friet waterfiets en de friet waterfiets oorlog. Een kleine waterfiets kost €4,20 en een grote €4,95; een kleine waterfiets oorlog kost €5,20 en een grote €5,85. De meerprijs van de satésaus ten opzichte van de curry en uien daalt dus juist bij een grotere portie friet. Aan het einde van het kopje friet zien we onze vrienden döner, kipdöner en shoarma weer eens terug. Dit keer is döner weer even duur als de kipdöner, maar de shoarma is, afhankelijk van de grootte, €1,00 of €1,50 duurder. Het lijkt er dus op dat je onder het kopje 'Friet' meer vlees krijgt dan onder 'Schotels', want het verschil tussen shoarma en kipdöner was eerder steeds maar 50 cent.

Na friet volgen de menu's, een menu is anders dan een schotel, want bij een menu krijg je rijst en bij een schotel krijg je frisdrank. Bij de Turkse Gerechten wordt er 'manti' aangeboden voor de prijs van €6,99. Grappig genoeg is dit de enige prijs in de hele menukaart die eindigt op ',99', de rest eindigt vrijwel altijd op ,00 of ,50 (en een paar keer ,75, alleen onder het kopje friet met saus nog wat andere bedragen die wel altijd op 0 of 5 cent eindigen). Waarom je alleen bij dit gehakt-in-deeg-gerecht een cent terug krijgt, Joost mag het weten.

Bij de pasta's staat zowel een 'Spaghetti Pollo' als een 'Spaghetti alla Pollo', die even duur zijn en waarbij alleen de tweede variant een detailomschrijving kent. Wat het verschil is blijft dus in het duister. De Spaghetti Naam Eethuis staat ook niet uitgelegd, wat me bij een schotel van het huis toch echt geen overbodige luxe lijkt. Opvallend genoeg is deze speciale pasta wel een Euro of twee goedkoper dan de andere pasta's. Bij de rijstgerechten is de döner nu ineens een Euro goedkoper dan de kipdöner; de shoarma is nu 25 cent duurder dan de kipdöner, een verschil dat we nog niet eerder waren tegengekomen.

Het laatste kopje met eten op de menukaart is ook in chronologische volgorde de laatste toevoeging aan het assortiment geweest, de kapsalon. Waar de standaard kapsalon in drie maten komt (€5, €6, €7) is de kapsalon kipdöner een Euro duurder, behalve dan weer bij de grootste maat, waar het verschil maar 50 cent is. De kapsalon shoarma volgt in prijsstelling netjes de kipdöner met een consequent verschil van 50 cent. Ze bieden overigens ook kapsalons aan in de varianten tonijn (kleinste is 50 cent duurder dan de standaard döner-kapsalon, medium en groot zijn even duur), vegetarisch (met groenten, consequent even duur als de dönervariant) en falafel (consequent 50 cent duurder dan de dönervariant).

Waar ik in deze beschouwing nog overheen heb gekeken, zijn de meerdere spelfouten (fikandel, paparika, grote broodje, Turkse deeg), overbodige hoofdletters, overbodige spaties (pita broodje; kroket schotel), onlogische volgordes (bij de broodjes: pitabroodje, broodje, tosti, pitabroodje, broodje, tosti, broodje; bij de diverse extra's: saus, brood, vlees, saus, kaas, groente, sla, vlees) en vreemde typografische keuzes 'kipnuggets / kaassoufflé / kroket of frikadel'. Zou het nou echt zo veel moeite zijn om een menukaart met prijslijst te ontwerpen die gewoon logisch en strak in elkaar zit, of ben ik de enige die zich hier aan ergert en is het terecht dat restaurants andere prioriteiten stellen?

P.S. In before tl;dr.